Raad deelt kritiek op lokale rekenkamer niet

Hoewel volgens deskundigen lokale rekenkamers en rekenkamercommissies ver onder de maat zijn, is er in Amstelveen blijkbaar niets aan de hand. Dat vinden althans gemeenteraadsleden. Sinds 2006 zijn lokale overheden verplicht rekenkamers te hebben, om er op toe te zien dat het geld effectief wordt besteed. In de praktijk blijkt dat lang niet altijd te werken en zijn veel kamers weinig doeltreffend. Amstelveen heeft een rekenkamercommissie, een lichte variant van de rekenkamer, zonder wettelijke basis. “Zoals die commissies nu zijn georganiseerd, zijn ze niet effectief”, zei voorzitter Peter Jongmans van de Haagse rekenkamer dezer dagen tegen het Financieele Dagblad. Hij pleit een betere budgettaire regeling in de wet. Volgens hem moet er een minimaal budget van € 1 euro per inwoner beschikbaar zijn. “Dan hoeven rekenkamers ook niet bang te zijn dat ze weg worden bezuinigd als ze te kritisch worden. Gemeenten zitten namelijk niet altijd te wachten op pottenkijkers”, zegt Jongmans.

De Amstelveense rekenkamer haalt het door hem voorgestelde minimale budget (dat zou 80 mille moeten zijn) niet. Het is in totaal minder dan driekwart daarvan. En ongeveer veertig mille is beschikbaar voor het inhuren van onderzoekers. Directeur Hofstra van de Rotterdamse rekenkamer vindt dat vooral in kleinere de gemeenten de onderzoeken rammelen, doordat de rekenkamercommissie te weinig bevoegdheden hebben en een te klein budget. Echt ingewikkelde onderzoeken, zoals naar grondexploitatie, zijn daarom volgens hem vak niet mogelijk. “Zoals rekenkamercommissies nu zijn georganiseerd kun je er beter heen hebben”, zegt Jongmans in het FD. En hoogleraar economie Maarten Allers vindt dat die commissie absoluut niet de middelen hebben om een vuist te maken. “Vaak wordt bij gebrek aan budget een commercieel bureautje ingehuurd dat voor € 8000 een onderzoek opstelt”, zegt hij.

In de Amstelveense commissie zitten, behalve drie externen (die daarvoor samen veertien mille per jaar krijgen), ook twee raadsleden. Die functioneren dus bij het controleren van door de gemeenteraad goedgekeurde uitgaven als de bekende slagers die zelf hun vlees keuren. Sinds de start in 2007 voerde de rekenkamercommissie in totaal twaalf onderzoeken uit, jaarlijks dus twee of drie. Vaak blijft het bij een quick scan of een vooronderzoek, uitgevoerd door de commissie zelf.  Voor onderzoeken wordt een bureau ingehuurd. Dit jaar werd onderzoek gedaan naar de manier waarop het topsportbeleid in de stad is uitgevoerd. Voor het komende jaar staan afvalverwerking en bewonersparticipatie (communicatie met de burgers) op de agenda.

Fractievoorzitter Maaike Veeningen van D66 herkent zich niet in de kritiek, maar geeft wel toe dat Amstelveen nu eenmaal geen geheel onafhankelijke rekenkamer heeft. “Een rekenkamer zal vaak meer slagkracht hebben dan een rekenkamercommissie,” zegt ze. “De constatering van dat raden meer onderzoek zouden kunnen doen, en wellicht te weinig informatie krijgen over de doelmatigheid van de uitvoering, kan ik wel begrijpen. Tegelijkertijd zien we hier dat de rekenkamercommissie toch regelmatig concludeert dat Amstelveen haar zaken op orde heeft. Ik denk dat het goed is dat we de rapporten voortaan in de commissie Algemeen Bestuur en Middelen bespreken. Hiermee kunnen we een vervolg geven aan de conclusies in de rapporten, iets wat voorheen naar mijn mening te weinig gebeurde.”

De rekenkamercommissie zelf zegt in het jaarplan 2013 dat het wel haar ‘indruk’ is dat ‘de raad zijn voordeel doet met de aanbevelingen’. Maar zij vraag zich af of die wel worden betrokken bij verdere besluitvorming. De commissie wil dan ook dat de onderzoeken in de vorm van een raadsvoorstel op tafel komen bij de gemeenteraad. Zodat die zich er formeel over kan uitspreken.

Bert de Pijper van de ChristenUnie is matige kwaliteit van de rekenkamercommissie geenszins opgevallen. “Ik heb de indruk dat we er in Amstelveen een hebben van deskundige mensen.” Hij denkt ook dat er voldoende budget is,  “zodat de rekenkamercommissie haar werk goed kan uitvoeren.” Hij vraagt zich intussen wel eens af hoe de lijst met te onderzoeken onderwerpen precies tot stand komt. “De fractie van de ChristenUnie heeft wel eens onderwerpen aangegeven, die we uiteindelijk in de te onderzoeken onderwerpen in zijn geheel niet terug zagen komen. En andersom, dat onderzoek werd gedaan naar onderwerpen, terwijl wij het idee hadden dat er wel genoeg andere onderzoekswaardige onderwerpen waren.”

Ook fractievoorzitter Kees Noomen van de VVD wil van geen kritiek op de lokale rekenkamercommissie weten, waarvan overigens zijn fractiegenoot Rietdijk deel uitmaakt. “Ik heb zelf de indruk dat de Amstelveense rekenkamer goed zijn werk kan doen en voldoende support krijgt van de fracties en gemeente”, zegt Noomen. “Ook in het gesprek vorige maand met de rekenkamer en onze fractie hebben wij geen signalen ontvangen dat ze meer geld nodig hebben om betere kwaliteit te leveren. Misschien komt dat ook doordat ze laatste jaren geen rampendossiers op hun bord hebben gehad, waarin de onderste steen boven moest komen.

Wij zitten soms zelf om onderwerpen verlegen waar eens naar gekeken moet worden. Je kunt natuurlijk altijd wel wat verzinnen, maar wij zitten ook niet te wachten op het volgende rapport waar uiteindelijk niets mee gebeurd en weer in een la beland.” Intussen zou de gemeenteraad best iets meer met de onderzoeken van de rekenkamercommissie kunnen doen, vindt fractievoorzitter Ben Jonker van het CDA blijkbaar. “In de voorlaatste vergadering van de raadsommissie Burgers & Samenleving hebben we voor het eerst een rapport van de Rekenkamer besproken. Ik denk niet dat het rapport van slechte kwaliteit was. Wel kon ik mij niet aan de indruk ontrekken dat de Rekenkamer de vraagstelling op een andere wijze benaderde dan die van een groot aantal raadsleden en burgerraadsleden. Overigens ben ik ook leden tegengekomen die het rapport inhoudelijk goed vonden, ondanks een verschillende benadering. Het is dus zaak alle neuzen dezelfde kant uit te krijgen. Dat kan alleen door in het vervolg elk rapport tenminste in een commissie te bespreken.”

De onderwerpen passeren wel de fracties, zegt Rien Alink van D66. “En die kunnen ook reageren op de onderzoeksvragen. Het is van belang dat de fracties zich bewust zijn van die uiteindelijke onderzoeksvragen. Dat heeft een rol gespeeld bij het onderzoek naar  bijvoorbeeld topsport in onze gemeente. Sommige raadsleden voelden zich aangesproken door de conclusie dat de raad te weinig sturing had gegeven aan eerdere uitgangspunten, maar dat was wel de politieke realiteit als je de geschiedenis overzag. Dus tegen raadsleden wil ik zeggen: ga goed na wat je vraagt en waarom.”

Ook de SP wil geen kwaad woord over het functioneren van de commissie horen. Die heeft recent nog een gesprek met haar gehad. “Daarbij is geïnventariseerd welke onderwerpen de SP onderzocht zou willen hebben in 2013. Tot nu toe is ons niet gebleken dat de rekenkamer matige kwaliteit zou afleveren”, zegt fractievoorzitter Joep van Erp. 

 

 

Lees ook:Rekenkamercommissie stapt uit landelijke koepel
Lees ook:Gemeente heeft Rekenkamer(commissie)
Lees ook:Onduidelijkheid over gemeentelijke betalingen hulp in de huishouding
Lees ook:Participatie hoeft niet beter maar moet beter…
Lees ook:Rekenkamer zoekt suggesties voor onderzoek