Twijfels over aanwijzing gebied voor preventief fouilleren

Eigenlijk leek een meerderheid van de gemeenteraad er tegen dat de burgemeester een blanco cheque krijgt, zoals dat werd genoemd, om in allerlei gebieden in de stad preventief iedereen te kunnen fouilleren en woningen in te gaan. D66 en GroenLinks hebben aangekondigd met een amendement daartegen te komen.

Maar na de uiteenzetting van burgemeester Fred de Graaf rees toch enige twijfel of het voorstel van B&W de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) te veranderen niet gewoon moet worden aangenomen. CDA-fractievoorzitter Ben Jonker was er in de raadscommissie Algemeen Bestuur en Middelen (ABM) eigenlijk al klaar mee. Het gaat er niet om dat de burgemeester een vrijbrief heeft om overal in Amstelveen maar preventief te laten fouilleren en huizen binnen te gaan, maar om in uiterste noodzaak gebieden aan te wijzen waar dat zou kunnen. Dat is een behoorlijk verschil met de door tegenstanders geponeerde aantasting van de privacy, redeneerde Jonker.

Hij wilde alleen weten wie de schade betaalt als die bij het binnentreden van woningen wordt veroorzaakt, terwijl de actie achteraf volledig overbodig blijkt te zijn geweest. Uiteraard de overheid, reageerde de burgemeester. “Wie schade veroorzaakt, betaalt. Maar men zal over het algemeen pogen zonder schade binnen te komen.”

Via een noodverordening is het in elk geval mogelijk rond het bezoek van de koning gebieden aan te wijzen waar de politie ook niet verdachten zonder meer kan fouilleren en woningen betreden. Maar B&W willen daaraan meteen een wijziging van de APV koppelen, zodat in het vervolg altijd gebieden kunnen worden aangewezen waarin dat kan. De Graaf, die als burgemeester de ramp op Koninginnedag in Apeldoorn meemaakte, zei dat daar onder meer een benzinestation, waar dikwijls illegaal wapens bleken te worden verhandeld, die status kreeg. Maar zo’n station is er in Amstelveen niet, wierp SP-fractieleider Joep van Erp tegen. Kan wel zijn, redeneerde de burgemeester, maar er kunnen andere locaties zijn waar mogelijk te de toekomst om dezelfde of andere redenen de openbare orde om dergelijke aanwijzing vraagt.  En zijn voorganger Jan van Zanen zou in elk geval met het oog op de Koningsdag met dezelfde voorstellen zijn gekomen, voegde hij er aan toe.

De tegenstanders bleken nog niet helemaal overtuigd en de privacy van burgers nog steeds als prioriteit te beschouwen. “Wij vinden de bevoegdheden die worden gevraagd te ver gaan en in strijd met de grondrechten”, zei Albert Maarse van GroenLinks. De verwijzing van B&W in het voorstel naar Project X in Haren vond hij blijkbaar nogal onzinnig. “Dat was op geen enkele manier te voorkomen geweest en de wijziging van de APV had er niets opgelost. Ik voel mij door de gevraagde aanpassing als burger eerder onveiliger dan veiliger. Wij willen na de Koningsdag van die bevoegdheid voor de burgemeester af.”

Volgens de fracties die zijn standpunt deelden, zijn er voor brandweer en politie nu al voldoende bevoegdheden – onder meer op grond van de politiewet – aanwezig om bij calamiteiten woningen binnen te gaan. D66-raadslid Catharina de Leur wees er op dat de Amsterdamse burgemeester Van der Laan juist van het preventief fouilleren af wil. Ook raadslid Oord van Burgerbelangen vond de argumentatie van B&W nogal zwak, maar draaide na de uitleg door De Graaf bij. Dat gold eigenlijk ook voor de eerder kritische ChristenUnie. En de SP, sowieso tegen het Koninklijke en in haar ogen geldverslindende bezoek aan Amstelveen, ziet in de voorstellen van het college een ernstige aantasting van de privacy. “Mijn bezwaar is dat wij de bevoegdheid volledig bij de burgemeester leggen, zonder controle door de gemeenteraad.” Maar De Graaf legde uit dat als er van de bevoegdheid incidenteel gebruik wordt gemaakt de burgemeester altijd aan de raad zal uitleggen waarom hij dat heeft gedaan.

De VVD had geen enkele moeite met het voorstel van B&W.  “Het gaat om een ad hoc fase waarin er nog geen concrete verdachten zijn en er is altijd verantwoording achteraf”, zei VVD-raadslid Hans Bulsing. Volgens de SP wil de burgemeester Koningsdag gebruiken om de APV blijvend te veranderen. Op die dag gaat het, zei De Graaf, trouwens niet alleen om Amstelveners, maar kan een toestroom van velen uit andere delen van het land worden verwacht, wat extra onveiligheid met zich mee kan brengen. Hij citeerde vervolgens de woorden van tegenstander Maarse: “Dat het kan wil niet zeggen dat het moet.” Dat is exact de essentie van het voorstel. Wettelijk kan de APV worden veranderd, zodat ook in noodgevallen risicogebieden zijn aan te wijzen. “Het is een slapende bevoegdheid waarvan pas gebruik wordt gemaakt als het nodig is”, zei de Graaf. Volgende maand beslist de gemeenteraaf erover.

Lees ook:Preventief fouilleren wegens bezoek van Koning
Lees ook:‘Niet eindeloos preventief fouilleren na Koningsdag’
Lees ook:D66 nu voor preventief fouilleren in APV
Lees ook:SP tegen preventief fouilleren ná Koningsdag
Lees ook:Recht binnen treden huizen blijft bestaan