Presentatie historische boeken: ‘Dit is het begin’

Hij had het druk met ceremoniële bezigheden die middag. Binnen enkele uren was wethouder Herbert Raat van onder meer Financiën en Zorg (VVD) aanwezig bij de start van de bouw van het NTC, onthulde hij daarna een € 15.000 kostend aquarium in kinderdienstencentrum Nifterlake (onderdeel van Ons Tweede Thuis) om vervolgens spoorslags naar de Johanneskapel aan de Amsterdamseweg te rijden, waar hij de eerste exemplaren van twee historische boeken overhandigde. Vooral voor dat laatste heeft hij zich de laatste jaren ingezet.

Raat overhandigde het geactualiseerde ‘De Westkant van de Amstel – Duizend jaar Amstelveen in de stroom van de tijd’ aan P. van Schaik, die samen met M.D.M. Munster het auteurskoppel ervan vormde, en het ook heruitgegeven boek over de Amstelveen tijdens de tweede wereldoorlog ‘Jaren van Verduistering’ van wijlen Tini Visser aan weduwe Frieda van Diepen van burgemeester Otto van Diepen die voor samenstelling van dat laatste boek de opdracht gaf.

Het was in de kleine kring der genodigden een feest van weerzien en betreuren van al overledenen die in de geschiedenis van

Amstelveen een rol speelden. De kapel, ooit de plek van samenkomst van de Lutherse gemeente, was eigenlijk op zich al een monument. Maar veel genodigden waren er nog nooit geweest. “Ik woon al 25 jaar zowat om de hoek, maar het is voor het eerst dat ik er binnen kom”, vertelde een raadslid. Dat laatste gold naar zijn zeggen ook voor gemeentesecretaris Bert Winthorst, die als ceremoniemeester optrad. “Ik had niet zoveel met Amstelveen”, vertelde hij. Maar nu hij er twaalf jaar woont, vragen zijn kinderen: Wij gaan hier toch nooit meer weg? Hij heeft er een groene, rustige en veilige woonplaats gevonden.

Identiteit

Intussen kenmerkte die woonplaats zich lange tijd door op te stomen in de vaart der volkeren en weinig naar het verleden te kijken. Toch een beetje fout, vond (waarnemend) burgemeester Bas Eenhoorn. Historisch besef over de plek waar men woont, zegt iets over de identiteit van de bevolking daar. “Ook al lijkt identiteit tegenwoordig een beladen begrip, ik vind het leuk dat die in Amstelveen goed is”, zei Eenhoorn. Ook hij vond dat er te weinig gedaan is aan de rijke historie van Amstelveen. “Denk alleen eens aan waar het woordje ‘veen’ vandaan komt.”

Hij maakte wel onderscheid tussen beide boeken. Terwijl het ene de geschiedenis in het algemeen van Amstelveen bevat, gaat dat van Tini Visser over een bepaalde – ellendige – periode in de gemeente, waarin het antisemitisme opborrelde. “Een boek waarin men ziet hoe mensen slachtoffers zijn geworden en een waarschuwing”, zei hij. Overigens heeft de burgemeester als ervaring – die dag sprak hij men vier 60- en 85 jarige echtparen – dat men het alom fijn vindt in Amstelveen te wonen, wegens de voorzieningen en de ruimte die de gemeente biedt. Hij heeft dat in zijn lange loopbaan als bestuurder kennelijk wel anders meegemaakt. “In een aantal gemeenten heb ik klusjes mogen doen en rommel mogen opruimen. Amstelveen kenmerkt zich door openheid naar elkaar. Er heerst een open cultuur”, zei hij.

 Begin

Volgens Raat was zijn collega Jeroen Brandes de oorzaak van zijn affiniteit met het verleden. “Die is hier geboren en gaf mij ooit het boek van Tini Visser. In Amsterdam, waar ik gewoond en bij de gemeente gewerkt heb, is bijna alles vastgelegd. Dat was hier minder. Zijn we er met de heruitgave van deze twee boeken? Nee. Dit is pas het begin. We hebben recent een miljoen euro uitgetrokken voor een houten gebouwtje aan de Randwijcklaan. Dat is heel wat voor ons, maar de gemeenteraad was het er unaniem mee eens dat er een historisch belang mee werd gediend.” De inhaalslag is op historisch gebied kennelijk begonnen. “We hebben symbolen nodig om te zien wat er gebeurd is in deze stad.”

Van Schaik, die geregeld publiceert in het blad van de Vereniging Historisch Amstelveen (VHA) zei dat zijn boek voor het eerst in 2006 is uitgegeven, min of meer als reactie op het weinig populaire en uit 1966 daterende historische werk van mr. J.W. Groesbeek – destijds archivaris bij de provincie Noord-Holland – ‘Nieuwer-Amstel, acht eeuwen geschiedenis’. Er moest een meer leesbare en dunnere uitgave komen, vonden de auteurs. Volgens zowel Raat als Van Schaik is veel in Amstelveen op de schop gegaan en is men weinig zorgvuldig met zijn geschiedenis omgegaan.

Eigen oorlog

Van Hans Luyten, de partner van Tini Visser (die hij overigens bij de gemeente ontmoette, waar hij bij de afdeling culturele zaken werkte en zij voorlichtster was), was er een door Winthorst voorgelezen brief. Daarin schreef Luyten dat ‘Jaren van Verduistering’ voor haar van grote betekenis en vaak een tranendal is geweest. Eigenlijk betekende het werken aan het boek haar eigen oorlog, schreef hij. Bij de uitreiking van het eerste exemplaar zei ze destijds: ‘Ik heb veel tranen gezien’.

De twee boeken worden aan de middelbare scholen in Amstelveen en alle nieuwe raadsleden (na de verkiezingen) aangeboden. Zij vormen een onderdeel van het besluit dat de gemeenteraad in maart vorig jaar nam om het historisch besef in Amstelveen te verhogen. Ook het project ‘Nooit meer teruggekomen’ en het voortzetten van het Amstelveense scholenproject ‘Herdenken en ontmoeten’ horen erbij.

‘Jaren van verduistering’ is een bezettingsverhaal dat ook buiten Amstelveen herkenbaar is, zegt boekwinkel Blankevoort aan de Rembtandtweg. Daar en bij boekhandel Venstra aan het Stadsplein is de heruitgave van de editie uit 1989 te koop voor € 39,50.
Er zijn nieuwe afbeeldingen opgenomen en op verzoek van ooggetuigen enkele rectificaties in doorgevoerd.

 

 

 

 

 

 

Lees ook:Boeken met lokale historie heruitgegeven
Lees ook:Ondanks subsidie kost oorlogsboek € 40
Lees ook:Gemeente maakt 7000 historische foto’s openbaar
Lees ook:Tini Visser ging door pijnlijke periode
Lees ook:Heruitgave boek over WO 2 in Amstelveen