Oudste synagoge Hongarije weer open in partnerstad Obuda

Door Stefan J. Bos in Obuda

Na zestig jaar wordt de oudste synagoge van de regio Boedapest op 5 september officieel heropend. Die staat in de voorstad Obuda, waarmee Amstelveen een stedenband heeft. Amstelveens burgemeester Jan van Zanen bezocht de synagoge onlangs. De belangstelling voor de Joodse godsdienst en cultuur neemt in de Hongaarse hoofdstad toe, constateert opperrabbijn Slomó Köves van de orthodoxe Verenigde Hongaarse Joodse Congregatie, die het gebouw gaat gebruiken. Bij de opening is volgens Köves ook de Israëlische regering betrokken.. De 190 jaar oude synagoge in Óbuda moest na de Tweede Wereldoorlog zijn deuren sluiten, omdat bijna alle Joodse gelovigen waren omgekomen tijdens de Holocaust. Ruim 600.000 Hongaarse Joden werden in de oorlog gedood.De religie werd ook ontmoedigd door het communistische regime, dat na de oorlog aan de macht kwam, vertelt Köves. In 1972 kwam het gebeds- en gemeenschapshuis in handen van de staatstelevisie. Die maakte er een televisiestudio van. Na de val van het communisme in 1989 ontstond er hernieuwde belangstelling voor het jodendom. Köves: „Veel jonge Joden stelden vragen aan hun ouders, die na de oorlog en onder het communisme liever hun Joodse achtergrond verzwegen.”

De opleving leidde ertoe dat het aantal Joodse gelovigen in Boedapest en omgeving steeg. Köves werd in 2003 op 23-jarige leeftijd ingewijd als de eerste orthodoxe rabbijn in Hongarije sinds de Holocaust. Met de Hongaarse televisie is recent overeenge­komen dat de Joodse gemeente de synagoge weer mag gebruiken. Het is volgens de opperrabbijn de eerste Oost-Europese synagoge die in zijn oorspronkelijke staat wordt teruggebracht. Voor de gehele restauratie van het gebouw is ongeveer 2 miljoen dollar nodig.

De gemeente heeft tot dusver 300.000 dollar van vooral Hongaarse donateurs gekregen. Dat geld wordt besteed aan het opknappen van de gebedsruimte en het inrichten van een cultureel centrum en een koosjere keuken op de eerste verdieping.

Köves geeft toe dat niet iedereen blij is met de opening van de synagoge door onder anderen de Israëlische minister van Godsdienstzaken Yakov Margi en Israëls opperrabbijn Yona Metzger. „Helaas is het antisemitisme ook in Hongarije toegenomen. Dat komt mede door de economische crisis.” Köves’ familie werd eerder bedreigd door aanhangers van de Magyar Gárda, een inmiddels verboden paramilitaire organisatie. De Magyar Gárda heeft nauwe banden met de Hongaarse Beweging voor een Beter Hongarije (Jobbik), de nu op twee na grootste partij in het het parlement. “Het is verschrikkelijk dat tijdens de recente verkiezingen dit jaar deze openlijk racistische, rechtse partij ongeveer 12 procent van de zetels kreeg. Dat resultaat leidde tot onrust binnen de Joodse gemeenschap,” vindt de rabbijn.

Hongarije heeft met naar schatting 100.000 mensen de grootste Joodse gemeenschap in Oost Europa na Rusland. “Velen van hen overleefden de Holocaust en zien nu uit daar de opleving van het Jodendom en de stem van Jacob in de synagoge,” aldus Köves. De synagoge zal haar deuren openen voor het grote publiek rond het Joodse Nieuwjaar, op 8 september.

Lees ook:Synagoge in Amstelveense partnerstad Obuda heropend
Lees ook:Bankraskerk nu synagoge
Lees ook:Laatste bijeenkomst ‘Kerk en Synagoge’
Lees ook:Jongeren op bezoek in Duitse partnerstad
Lees ook:J.B. Sondervan geridderd