Portugees Joodse begraafplaats 400 jaar

De Portugees Joodse begraafplaats Beth Haim bestaat zondag 1 juni vier eeuwen. Op grond van traditie ligt de begraafplaats al 400 jaar zo goed als onaangetast in Ouderkerk aan de Amstel. Op ruim 4 ha grond hebben Portugese Joden al die eeuwen hun doden begraven en zij zijn dat blijven doen tot op de dag van vandaag. Alleen al het feit dat deze plek in de Randstad, buiten het bereik van de oprukkende stad en modernisering bleef, maakt haar bijzonder en uniek. Dat zij nog steeds wordt gebruikt, betekent dat dit de oudste nog in gebruik zijnde Joodse begraafplaats in de Westerse wereld is.  Op 1 juni is er een uitgebreid jubileumprogramma met rondleidingen en onder meer een optreden van het koor van de Portugees Israëlische Gemeente in Amsterdam.

Vierhonderd jaar na de ingebruikname in 1614, rusten er in de grond van dit Rijksmonument talloze bekende en minder bekende Portugese Joden. Onder hen de schrijver, rabbijn, drukker en uitgever Menasse Ben Israël, de ouders van de filosoof Baruch Spinoza, de arts en weldoener Samuel Sarphati en vastgoedondernemer Maup Caransa.

Hun aanwezigheid wordt boven de grond gemarkeerd door een grote diversiteit aan stenen en monumenten. Heel bijzonder zijn de versierde marmeren grafstenen uit de Gouden Eeuw. Die vertellen niet alleen wie de overledenen waren, maar zijn vaak ook op zichzelf kunstwerken. De ligging van de begraafplaats aan een zijarm van de Amstel is bijzonder fraai. Vele zeldzame planten en monumentale bomen geven de grafvelden hun karakteristieke aanblik. Tussen de verschillende gedeelten van de begraafplaats bestaat er een grote afwisseling van landschappelijke sfeer en beleving.

De natuurlijke ondergrond heeft in belangrijke mate de verschijningsvorm van de begraafplaats bepaald. Door de slappe veenbodem zijn in de loop der tijd veel stenen weggezakt. Doordat de grafstenen in weer en wind staan verdwijnen langzaam de opschriften, gebeeldhouwde ornamenten en afbeeldingen. Een deel van deze vergankelijkheid is onvermijdelijk. Elke generatie heeft zich er steeds weer voor ingespannen de begraafplaats zo goed mogelijk te behouden en te onderhouden. Het is nu aan deze generatie het Rijksmonument straks door te kunnen geven.  Bezoekers zijn van harte welkom het jubileum op 1 juni mee te vieren en kennis te nemen van de ambitieuze toekomstplannen.

Er zijn zondag rondleidingen om 11.00, 12.00, 14.00, 15.00 en 16.00  uur. De  entree  is gratis  en men word rondgeleid door een deskundige gids. Bakker Hans Out trakteert op het Kampje de bezoekers op krentenbollen tussen 13.00 en 15.00 uur, zolang  de voorraad strekt. Bij de eerste begrafenis op Beth Haim werden ook krentenbollen uitgedeeld om de inwoners van Ouder-Amstel mild te stemmen over de voorgenomen vestiging van een Joodse begraafplaats in het dorp. De mannen krijgen op 1 juni een speciale jubileum keppel.

Optreden Santo Servicio

Het koor Santo Servicio  van de Portugees-Israëlietische  Gemeente verzorgt een optreden op zondag 1 juni 2014 bij de entree van Beth Haim, Kerkstraat 10, Ouderkerk aan de Amstel om 12.30, 13.30 en 14.30 uur. Ruim 10 jaar geleden werd het koor nieuw leven ingeblazen.         Oorspronkelijk werd het koor in 1886 opgericht, maar in de Tweede Wereldoorlog kwamen bijna alle leden om het leven. Pas 60 jaar na WOII was het koor opnieuw te beluisteren in de Portugese Synagoge op het mr. Visserplein te Amsterdam.

Lees ook:Weer vrijwilligers aan ‘t werk op Beth Haim
Lees ook:Boekje over 400 jaar begraafplaats Beth Haim
Lees ook:Lezing op Wester-Amstel over Beth Haim
Lees ook:Vrijwilligersdagen Portugese begraafplaats
Lees ook:Vrijwilligers op Portugees Joodse begraafplaats