Klee en Cobra samen in Cobra Museum

‘Klee en Cobra. Het begint als kind’  heet de tentoonstelling die van 28 januari tot en met 22 april wordt gehouden in het Cobra Museum en de invloed laat zien die  Paul Klee (1879-1940) op de Cobra kunstbeweging (1948-1951) heeft gehad. Er was een wederzijdse fascinatie voor de wondere verbeeldingswereld van het kind. Niet eerder is dat thema zo uitgebreid behandeld in een expositie. In totaal worden 120 topstukken van Paul Klee (olieverfschilderijen, werk op papier, gemengde techniek en sculpturen) en circa 100 hoogtepunten van Cobra (vertegenwoordigd door onder meer Karel Appel, Constant, Corneille, Eugène Brands, Asger Jorn en Pierre Alechinsky) bijeengebracht uit internationale collecties. Een unieke gelegenheid om de overeenkomsten en verschillen te zien tussen Klee en Cobra. De tentoonstelling wordt financieel mogelijk gemaakt door onder meer de Turing Foundation, de Mondriaan Stichting, het Prins Bernhard Cultuurfonds, SNS REAAL Fonds en de Business Club van het Cobra Museum.In 1948 hield het Stedelijk, van Willem Sandberg, een grote expositie van Paul Klee. De eerste in Nederland. Kort daarna debuteerde ook in het Stedelijk CoBrA. Jonge, veelal Nederlandse, schilders en dichters. De media kraken af, hoewel zij over Klee laaiend enthousiast waren geweest.  ‘Dat kan mijn zoontje ook’, was de reactie van critici over het in hun ogen geklieder van Cobra. Zodat het publiek toestroomde…Paul Klee en Cobra in een tentoonstelling verenigen lijkt niet meteen voor de hand liggend. De jonge Nederlandse Cobra-kunstenaars maakten pas in 1948 op grote schaal kennis met Klee’s werk. De Zwitserse kunstenaar is dan al acht jaar dood, maar zijn werk maakt grote indruk op de Nederlandse en internationale Cobra-kunstenaars.

Klee en Cobra deelden de oprechte fascinatie voor de bevrijdende eenvoud, de fantasie, het pure en het kleurrijke van kindertekeningen. Als kleine jongen was Klee een fervent tekenaar, en na herontdekking in 1902 van zijn eigen kindertekeningen, greep hij er zijn leven lang op terug. Ook zijn zoon Felix, geboren in 1907, zette hij op vroege leeftijd aan tot tekenen. Van vader en zoon zijn in de expositie originele kindertekeningen te zien die Zwitserland nooit eerder hebben verlaten. De Cobra-kunstenaars verzamelden eveneens kindertekeningen en werkten regelmatig met kinderen samen. Zo ook Eugène Brands, wiens dochter Eugénie hem mede tot muze werd. In de tentoonstelling worden hier enkele fraaie voorbeelden van gepresenteerd.

De Cobra-kunstenaars herkenden zich in de uitgangspunten en in het kinderlijk spontane van Klees kunst. Ze gingen op verwante wijze te werk. Hun zeggingskracht in de eerste jaren is dan ook voor een belangrijk deel terug te voeren op het ongekunstelde en de directheid die kinderen aan de dag kunnen leggen. De tentoonstelling toont zowel de gelijkenissen als de verschillen in de werkwijze en opvatting over de rol en betekenis van het kind van Klee en Cobra. Dit komt onder meer tot uiting in thema’s als de verbeelding van het kind, fantasiedieren, maskers en groteske gezichten, acrobatiek, maar ook de agressie tussen kinderen onderling. Ook de receptie van Paul Klee door Cobra komt uitgebreid aan bod.

Een internationaal team van conservatoren stelde de expositie samen. Zij zijn afkomstig van de drie organiserende partijen: Zentrum Paul Klee in Bern (waar de expositie van 25 mei t/m 4 september 2011 was te zien), het Louisiana Museum of Modern Art in Humlebaek (30 september 2011 t/m 8 januari 2012) en het Cobra Museum.

Voor de gelegenheid worden belangrijke bruiklenen beschikbaar gesteld uit internationale collecties, maar ook enkele privéverzamelingen. Naast zijn eigen kindertekeningen (toen hij 4 en 6 jaar oud was) en die van zijn zoon Felix is van Klee een mooi overzicht uit zijn hele oeuvre te zien, tot en met werk uit 1940, het jaar van zijn dood. Bij Ludion verschijnt de Nederlandstalige catalogus Klee en Cobra. Het begint als kind. De catalogus is in het Engels en Duits uitgegeven door Hatje Cantz Verlag. 224 pagina’s, 269 illustraties (waarvan 246 in kleur). Paperback en hardcover editie. In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam vindt een onderzoekssamenwerking plaats en wordt een uitgebreid programma ontwikkeld rond de psychologische invalshoek van de kindertekening. Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door SNS REAAL Fonds. Daarnaast wordt met steun van Stichting Zabawas een educatief en creatief kinderprogramma ontwikkeld. www.cobra-museum.nl.

Lees ook:Recordaantal van 100.000 bezoekers in Cobra
Lees ook:‘Klee en Cobra’ blijkt grote publiekstrekker
Lees ook:‘Klee en Cobra’ trok 60 duizend bezoekers
Lees ook:Tweehoofdige directie Cobra Museum
Lees ook:Wetenschappelijk psychologisch onderzoek tijdens ‘Klee en Cobra’